Ankara - 18.07.2020 - Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Çiftçi TV'de yayınlanan "Tarımda Bir Umut" programına konuk oldu.

Programda Umut Özdil'in sorularını yanıtlayan Çelik, Kurban Bayramı öncesinde küçükbaş hayvancılığın önemi, kurbanlık sayıları, kurbanlık fiyatları, vekalet yoluyla kurban kesimi, marketlerin kurban eti satımı, yetiştiricilerin sorunları ve küçükbaş hayvancılığa verilen destekler hakkında bilgi verdi, değerlendirmelerde bulundu.

Çelik, ülkemizdeki küçükbaş hayvan potansiyelinin son yıllarda verilen desteklerle hızla arttığını ve 49,5 milyon başa yükseldiğini fakat ülke potansiyelinin çok daha fazla hayvanı yetiştirebilecek boyutta bulunduğunu, önümüzdeki süreçte nüfus başına bir hayvan düşecek şekilde küçükbaş hayvan sayısının artırılacağını ve kısa zamanda küçükbaş hayvan sayısının 86-87 milyona çıkacağını belirtti.

Türkiye’nin küçükbaş hayvancılıkta Avrupa'da 1’inci, dünyada 8’inci sırada yer aldığını, keçi sayısında ise dünyada 22’nci olduğunu bildiren Çelik, "Orta vadede küçükbaş hayvan sayımızın artmasıyla koyun sayısında dünya genelinde de ilk 4’e girmeyi hedefliyoruz" dedi.

Et tüketimi içinde küçükbaş hayvan eti tüketiminin payına da  değinen TÜDKİYEB Genel Başkanı Nihat Çelik, şunları aktardı:

"Kırmızı et tüketimi içinde küçükbaşın payı TÜİK verilerine göre yüzde 10 civarındadır. Özellikle pandemi döneminde küçükbaş et tüketiminin yüzde 20'ye çıktığını düşünüyorum. Küçükbaş hayvan eti bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olduğu için biz diyoruz ki, 'Kuzu eti yiyin, koronayı yenin.' Çünkü insanların sağlıklı ve dengeli beslenmesi açısından küçükbaş hayvan eti oldukça değerli bir protein kaynağıdır. Bu nedenle pandemi döneminde de küçükbaş et tüketiminin arttığını düşünüyoruz. Küçükbaş etinin tüketiminin daha da yükseltilmesi lazım. Bakanlığımızın bu konudaki desteklerini artırarak sürdürmesini bekliyoruz. "

Çoban sorununun devam ettiğini vurgulayan Çelik, sözlerine şöyle devam etti:

"Zaman zaman bizler de duyuyoruz. 5-6 bin liraya çalıştıracak çoban bulamayan yetiştiricilerimiz var. Bakanlığımızın bu konuda da destekleri mevcut. Çobanların 5 bin lira destekten faydalanabilmesi için SGK primlerinin en az 5 ay yatırılması ve sürü yöneticisi sertifikası bulunması şartı aranıyor.Tabii bu çok yeterli değil. Çobanlık hafta sonu, tatili, gecesi gündüzü olmayan bir iştir. Bu nedenle biz çoban desteğinin 5 ay değil, 12 ay verilmesini istiyoruz. Çünkü çobanlık peygamber mesleğidir. Osmanlı devletinin kurucusu Osman Gazi, babası Ertuğrul Gazi, dedesi Süleyman Şah Oğuzların Kayı boyundandır. Geçim kaynakları hayvancılıktır. Atalarımıza keçi çobanı derlerdi. Osmanlı devleti kurulana kadar obaları ve sürüleri ile hayvanlarını otlatabilecekleri güvenli topraklar için göç ederlerdi. Bizler peygamber mesleği ile Osmanlı Devletini kuran keçi çobanı alperenlerin milletindeniz."

Küçükbaş hayvancılığın en önemli sorunlarından birinin de mera sorunu olduğunu ve meraları en iyi muhtarların bileceğini ifade eden Çelik, muhtarların meralarda aktif görev alması gerektiğini belirtti.

Çelik, şunları söyledi:

“Muhtarlarımız, kırsalın kalkındırılmasında etkin, aktif görev almalılar. Kırsalın ekonomik, sosyal sorunları çözülürse, tarımdaki genç nüfus da kalıcı olur. Şehirlerde karın tokluğuna çalışmak zorunda kalmaz. Kır ile kent arasındaki farklılıklar en aza indirilirse kimse memleketini terk edip gurbete çıkmaz. Meralar, yetiştiricinin ortak malıdır. Kamusal bir maldır. Muhtarlarımız, mera ıslah projelerini yaptırmak, atıl meraları yetiştiricinin hizmetine sunmak için azami gayreti göstermeli, yetkilileri hareket geçirmelidir.

Halen 14,6 milyon hektar çayır ve mera alanımız vardır. Bitkisel üretim yapma imkanı olmayan ve alanı 16 milyon hektarın üzerindeki diğer tarım arazileri de mera kapsamına alınmalıdır. Çayır ve meralarımız ıslah edilerek verimleri artırılmalıdır.

Yem açığı ülkemizin önemli sorunlarından biridir. Bu alanda ithalat hayvancılıkta yaşanan gelişime paralel olarak artmaktadır. Atıl durumdaki hazine arazileri yem bitkileri ekimine ayrılırsa bundan sadece çiftçi, yetiştirici değil, ithalattaki gerileme nedeniyle tüm ülke faydalanır. Bununla ilgili hukuki sorunlar, mevzuattan kaynaklı sınırlamalar varsa bu da aşılır. Ülke yararına olan çalışmaya kimse karşı çıkmaz.”

Pandemi önlemlerinin yoğun yaşandığı aylarda hayvan pazarlarının kapalı olduğu için yetiştiricilerin hayvanlarını maliyetin altında aracılara satmak zorunda kaldığını buna  rağmen marketlerde ve kasaplarda fiyatların düşmediğini bildiren Çelik, şöyle devam etti:

“Üretici mağdur olurken tüketici de mağdur oldu. Üreticinin ürününü düşük fiyattan satarken tüketiciler de pahalıya tüketti ve sadece aracılar kazandı.

Bu konu ülkemizin önemli sorunlarından biridir. Devletimiz de bu konunun üzerine gitmektedir.

Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir Pakdemirli, yem fiyatlarının artmasından dolayı sıkıntılı günler geçiren üreticiler için sevindirici bir açıklamada bulunarak küçük üreticiye yem desteği verileceğini açıklamıştı. Bununla ilgili düzenleme Resmi Gazete’de yayımlandı. Büyükbaşta hayvan başı 65 lira, küçükbaşta ise 6,5 lira olarak verilecek yem desteğinin bütçesi 100 milyon lira olacak. Küçük ölçekli işletmelerimizin salgın sürecinde yaşadıkları zorlukları bir nebze de olsa rahatlatacak yem desteğinin verilmesini olumlu buluyor, sadece bir defalık verilmemesi ve devamının gelmesi gerektiğine inanıyoruz.

Büyükbaşa 20 baş sınırlaması getirilirken küçükbaşta sınır 50 başta tutuldu. Oysa, bu sayı 200 baş olmalıydı.

Ancak bu çok önemli bir ilktir. Küçükbaş hayvancılık bu ülkenin sigortasıdır.  Önemli olan adım atılmasıdır. Bu nedenle Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ile Tarım ve Orman Bakanımız Sayın Dr. Bekir Pakdemirli’ye teşekkür ediyoruz.”

Piyasada ortalama canlı kurbanlığın kilogram fiyatına da değinen  Genel Başkan Çelik, şu ifadelere yer verdi:

“İl Birliklerimizden aldığımız bilgilere ve piyasa gözlemlerimize göre küçükbaşta kurbanlık fiyatları 1050-1500 lira arasında seyretmektedir. Ortalamaya baktığımızda bu rakam 1300 liradır. Keçide fiyat 1000-1100 lira arasındadır. Kurban Bayramı’nda kurbanlık fiyatları bu seviyelerde gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.

Geçen yıl 800 bin büyükbaş, 2,7 milyon küçükbaş kurbanlık kesildi. Bu yıl kesilecek kurbanlık sayısı bunun çok üzerinde olacaktır. Çünkü, koronavirüs salgını nedeniyle birçok kişi tatil planını erteledi. Kurban Bayramı’nı ilinde, ilçesinde, mahallesinde, köyünde geçirecek. Bu kişilerin önemli bir bölümü de kurban kesecektir. Suudi Arabistan da bu yıl yurt dışından hacı kabul etmeyeceğini açıkladı. Kutsal topraklara hac farizasını yerine getiremeyecek olan hacı adaylarımız da ülkemizde kurban kesimi yapacak. Biz, küçükbaşta kesilecek kurban sayısının en az 300 bin artışla 3 milyona çıkacağını tahmin ediyoruz. Geçen yıla göre artış 1 milyona kadar çıkabilir. Bu durumda 3,7 milyon küçükbaş hayvanın kesimi yapılır. Geçen yıla göre küçükbaş hayvan kesimi isterse 1 milyon fazla artsın sorun yok. Talep olursa yetiştiricimiz 5 milyona kadar küçükbaşı kurbanlık olarak pazarlayabilecek durumda.”

Marketlerin de kurbanlık için fiyatlarını açıkladığını belirten Çelik, “Bizim anlamadığımız bazı marketlerin 1450 lira fiyatla 16 kilogram karkas ağırlıklı kurbanlık koç fiyatı açıklaması. Biz her zaman söylüyoruz. Kurban aynı zamanda bir ibadettir. Bunun kuralları vardır. İlgili kurumlarımız kurbanın olması gereken niteliklerini açıklıyor. Nitelikleri kurbanlık için uygun olmayan koyun, koç, keçi ve tekelerin kesilmemesi gerekir. 16 kilogram karkas ağırlığında koç olur mu? Bir koçun karkas ağırlığı 35-45 kilogram arasında değişmektedir” dedi.

TÜDKİYEB Genel Başkanı Çelik, son olarak, “Ülkemize ve bütün İslam âlemine barış ve huzur getirmesi temennilerimle, sizin huzurunuzda bütün basın mensuplarının, bütün vatandaşlarımızın ve İslam âleminin Kurban Bayramını şimdiden kutluyorum.  Milletimize ve bütün İslam âlemine hayırlı bir Kurban Bayramı diliyorum. Yetiştiricimize ve çiftçimize de bereketli, hayırlı bol kazançlar diliyorum. “ şeklinde konuştu.