Hayvancılık Desteklemeleri Uygulama Tebliği 12 Kasım 2002 tarih ve 32011 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Tebliğde Küçükbaş hayvancılık desteklerine ilişkin uygulamalar aşağıdaki gibi oldu.

Anaç koyun ve keçi desteklemesi

MADDE 8- (1) Anaç koyun ve keçi desteklemesi, aşağıda belirtilen şartlara ve kurallara göre yapılır:

a) Desteklemeden yararlanacak anaç koyun ve keçiler 15/8/2021 ve öncesi doğmuş olmalıdır.

b) Yetiştirici, damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliğine üye olmalıdır.

c) Anaç koyun ve keçiler, küpelenmiş ve yetiştirici adına TÜRKVET’te kayıtlı olmalıdır.

ç) Desteklemelerde, 4/11/2022 tarihinde TÜRKVET’ten KKBS’ye aktarılan yedekteki kayıtlar üzerinden il/ilçe müdürlüklerince işletmede, süresi içerisinde, yerinde yapılan tespitler esas alınır.

d) Göçer hayvancılık yapanlar hariç, farklı illerde birden fazla işletmesi olan yetiştiriciler, her bir işletmesinin bulunduğu ilde ayrı ayrı başvuruda bulunmalıdır.

(2) KKBS’de kesin icmale aktarılan anaç küçükbaş hayvanlardan saf ırk Tiftik (Ankara) keçilerine Kararda belirtilen tutarda ilave destek verilir.

(3) Başvuru yeri, şekli ve zamanı:

a) Yetiştiriciler (göçer hayvancılık yapan yetiştiriciler dahil), üyesi oldukları damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliğine dilekçe ile 2/12/2022 tarihine kadar başvurur. Birlik, 4/11/2022 tarihinde TÜRKVET’ten KKBS’ye aktarılan yedekteki kayıtları esas alır.

b) Damızlık koyun keçi yetiştiricileri birlikleri, başvurularını aldıkları yetiştiricilerin kişi, işletme ve hayvan bilgilerinin doğruluğunun (aktif/pasif durumu, vergi numarası, T.C. kimlik numarası, sahiplik bilgisi, anaç hayvan sayısı ve benzeri) kontrolünü TÜRKVET’ten yaparak hatalı veya eksik kayıtların olması durumunda il/ilçe müdürlüklerine bildirerek TÜRKVET’te gerekli düzeltmelerin yapılmasını sağlar.

c) Damızlık koyun keçi yetiştiricileri birlikleri almış oldukları başvuruları 2/12/2022 tarihine kadar KKBS’ye kaydeder ve KKBS’den aldıkları üyelerinin isim ve işletme bilgilerini içeren listeleri 9/12/2022 tarihine kadar il/ilçe müdürlüğüne iletir.

ç) Damızlık koyun keçi yetiştiricileri birlikleri başvuru listelerindeki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Başvuru listesinde olmayan yetiştiriciler desteklemeden faydalandırılmaz.

(4) Başvuruların değerlendirilmesi, tespitler, itiraz ve icmallerin düzenlenmesi:

a) Destekleme başvurusu yapılan hayvanların, 4/11/2022 tarihinde TÜRKVET’ten KKBS’ye aktarılan yedekteki kayıtlar esas alınarak il/ilçe müdürlükleri tarafından işletmede yerinde tespitleri yapılır.

b) Göçer hayvancılık yapan yetiştiriciler, gittikleri yerin il/ilçe müdürlüğüne tespit için, belirtilen süre içerisinde başvurur.

c) Başvuruda bulunan yetiştiricilerin hayvanlarının 4/11/2022 tarihi sonrasında il/ilçe müdürlüğünün yapacağı yerinde kontrol tarihine kadar geçen süre içerisinde aynı il sınırları içerisindeki işletme/işletmelerinde olması zorunludur.

ç) 4/11/2022 tarihinden sonra il/ilçe müdürlüklerince düzenlenmiş olan veteriner sağlık raporları yerinde tespit olarak kabul edilir.

d) İl/ilçe müdürlükleri tarafından tespitlerin bitimini müteakip icmal-1 listeleri KKBS’den alınarak 10 gün süre ile il/ilçe müdürlüğünde askıya çıkarılır. Askı başlangıç ve bitimi tutanağa bağlanır.

e) Askı süresince herhangi bir itiraz olmaz ise kamu aleyhine olan hâller hariç, bilgiler doğru kabul edilir. Daha sonra yapılacak itirazlar değerlendirmeye alınmaz ve herhangi bir hak doğurmaz.

f) İtirazlar, il/ilçe müdürlüklerine yapılır ve askı süresi bitiminden itibaren 10 gün içerisinde il/ilçe müdürlüklerince değerlendirilerek karara bağlanır. Askı süresince herhangi bir itiraz olmaz ise icmaller kesinleşmiş kabul edilir.

g) Desteklemeye esas KKBS’den alınan icmal-2 listesi ilçe müdürlüklerince onaylanır ve 3 gün içerisinde il müdürlüğüne gönderilir.

ğ) İl müdürlükleri tarafından ilçelerden gelen icmal-2’ler kontrol edilir. Ödemeye esas olmak üzere icmal-3 listesi onaylanarak en geç 3 gün içerisinde HAYGEM’e gönderilir.

(5) Göçer yetiştiricilerin anaç koyun ve keçilerine Kararda belirtilen ilave destekleme işlemleri aşağıda belirtilen şartlara ve kurallara göre yapılır:

a) Anaç koyun ve keçi desteklemeleri kesin icmal işlemlerinin tamamlanmasını müteakip, göçer yetiştiricilerin il/ilçe müdürlüklerince düzenlenmiş veteriner sağlık raporlarında yer alan desteklemesi uygun görülen anaç koyun ve keçilerinin KKBS’de ilgili modüle kaydı gerçekleştirilir.

b) Söz konusu veteriner sağlık raporlarının bir nüshası yerinde tespit tutanağına eklenir.

c) Ödemeye esas icmal işlemleri Bakanlıkça belirlenir.

(6) Anaç koyun ve keçi desteklemesi ile ilgili diğer hususlar şunlardır:

a) Destekleme icmallerinin hazırlanması, askıya çıkartılması, gönderilmesi ve ödeme ile ilgili çalışma takvimi HAYGEM tarafından belirlenir.

b) Desteklemede kullanılacak başvuru dilekçeleri, birlik başvuru listeleri ve icmal listeleri KKBS üzerinden yayınlanır.

c) Çanakkale ili Gökçeada ilçesinde serbest küçükbaş hayvancılık yapılması nedeniyle hayvan tespitleri il müdürlüğünce belirlenen süre içerisinde yapılır.

Sürü büyütme ve yenileme desteği

MADDE 9- (1) Sürü büyütme ve yenileme desteği aşağıda belirtilen şartlara ve kurallara göre yapılır:

a) 2022 yılı anaç koyun ve keçi desteklemelerine başvuru yaparak KKBS’ye kaydedilmiş yetiştiriciler doğrudan bu desteğe de başvurmuş sayılırlar.

b) Desteklemeden yararlanacak anaç koyun ve keçiler, 16/8/2020-15/8/2021 tarihleri arasında doğmuş olmalıdır. Bu yaş aralığı dışındaki dişi hayvanlar desteklemeden yararlandırılmaz.

c) KKBS veri tabanında son iki yılın anaç koyun ve keçi desteklemesini alan işletmeler ile anaç koyun ve keçileri belirlenerek, ikinci yıl sürüsüne ilave olan anaç koyun ve keçiler (b) bendinde belirtilen tarih aralığında doğanlar için Bakanlıkça belirlenecek artış oranında destek verilir.

ç) Sürü büyütme ve yenileme desteğinden yararlandırılan hayvanlar, anaç koyun keçi desteklemesinden yararlandırılmaz.

Sürü yöneticisi (çoban) istihdamı desteği

MADDE 13- (1) Çoban istihdam desteği aşağıda belirtilen şartlara ve kurallara göre yapılır:

a) Desteklemeden yararlanacak işletme, TÜRKVET’e kayıtlı en az yüz anaç küçükbaş hayvan varlığına sahip olmalıdır. Hayvan sayısının tespitinde TÜRKVET’ten alınan yedek liste verileri esas alınır.

b) Köy-mahalle sürülerini ortak otlatan çobanlar da desteklemeden yararlandırılır. Bu çobanların otlattığı sürüler en az iki işletmeden oluşmalı ve her bir işletmede en fazla doksan dokuz baş olmak üzere; toplamda en az yüz baş ve üzeri anaç küçükbaş hayvan varlığı bulunmalıdır.

c) Her bir işletme sadece bir çoban için desteklemeden yararlandırılır. Köy/mahalle sürülerinde en az iki işletme için bir çoban desteklemeden yararlandırılır. Başvuru şartlarını taşıyan birden fazla işletmesi bulunan yetiştiriciler, her bir işletmesi için ayrı ayrı başvuruda bulunabilir.

ç) Çobanın, destekleme yılı Sosyal Güvenlik Kurumu primleri en az beş ay süreyle yatırılmış olmalıdır. İl/ilçe müdürlüklerince, destekleme yılı için çobanın Sosyal Güvenlik Kurumu prim ödemelerine ilişkin; borçluluk durumu, borçlanma yapılandırması durumu ve aylık primlerinin uygun hizmet kodundan yatırılıp yatırılmadığı il/ilçe sosyal güvenlik müdürlüklerinden sorgulanacaktır.

d) Başvuru yapan işletmede istihdam edilen çobanın ve köy/mahalle sürüsü çobanının borçlanma yapılandırması yapanlar hariç olmak üzere destekleme yılında Sosyal Güvenlik Kurumu prim borcu bulunmamalıdır.

e) İşletmede istihdam edilen çoban, Sosyal Güvenlik Kurumu prim borcunu ödemek üzere yapılandırmış ise işletme sahibinin/çobanın başvurusu kabul edilir, bir sonraki sene ve devam eden senelerde destekleme başvurusunda Sosyal Güvenlik Kurumu Prim borcunu ödeme yapılandırması yaptırdığı halde taksitlerini ödemediği tespit edilirse bir önceki yılın destekleme ödemesi geri iade alınır.

f) Destekleme başvurusunda bulunanlar, 2022 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu primlerini 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun;

1) İstihdam edilen çoban için, çalıştığı işletme üzerinden aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi,

2) İşletme sahibi çoban için işletmesi üzerinden aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi,

3) İşletme sahibinin birinci dereceden yakını olan eşi, çocuğu ve anne-babası olan çoban için işletmesi üzerinden aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi veya (b) bendinin (4) numaralı alt bendi,

4) Köy-mahalle sürüsü çobanları ise ilgili Kanun kapsamında isteğe bağlı Ek-5 Tarım Sigortalı ya da aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında isteğe bağlı veya 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi,

kapsamında yatırır.

g) Sosyal Güvenlik Kurumu sigorta primlerini 5510 sayılı Kanun kapsamında yatıranlardan Ek-5 Tarım sigortalı köy/mahalle sürü çobanları hariç olmak üzere 30 gün üzerinden tam zamanlı olarak yatırmayanlar, borçlanma yapılandırması yapanlar hariç destekleme yılında Sosyal Güvenlik Kurumu prim borcu bulunanlar, işletme sahibi işletmesinde kendi çoban şeklinde başvuru yapmış olduğu halde fiilen çobanlık yapmayanlar, işletmede istihdam edildiği halde fiilen çobanlık yapmayanlar, muhtarlar, Devlet memurları, emekliler ve on sekiz yaşından küçükler, destekleme kapsamında çoban olarak değerlendirilmez.

(2) Başvuru şekli, yeri ve zamanı:

a) Başvurular, işletme sahibi veya köy/mahalle sürüsünü otlatan çoban tarafından dilekçe ile işletmenin kayıtlı olduğu il/ilçe müdürlüklerine yapılır. Başvuru sırasında aşağıdaki belgeler istenir:

1) Çobanın ve işletme sahibinin nüfus cüzdanı fotokopisi.

2) Sürü yöneticisi sertifikası.

3) Desteklemeden yararlanacak çobanın durumuna göre; işletmede çoban istihdam ediliyor ise iş sözleşmesinin örneği, köy/mahalle sürüsü otlatan çoban ise hayvanlarını otlattığı işletme sahiplerinden en az ikisinden alınan muhtar onaylı muvafakatname, çoban işletme sahibi/işletme sahibinin birinci dereceden yakını ise işletme sahibinin taahhütnamesi.

4) Çobana ait sigorta primlerinin yatırıldığına dair Sosyal Güvenlik Kurumu il/ilçe müdürlükleri tarafından onaylanmış veya e-Devletten alınan kare (QR) kodlu sigortalılık hizmet döküm belgesi.

5) Çobana ait sigorta pirimleri ödemesine dair Sosyal Güvenlik Kurumu il/ilçe müdürlüklerinden alınan prim ödemelerini ve borçluluk durumunu bildiren onaylı belge.

6) Çobana ait sigorta primlerinin borçlanma yapılandırması yapılmışsa Sosyal Güvenlik Kurumu il/ilçe müdürlüklerinden alınan borçlanma yapılandırma durumunu ve borçlanma yapılandırması taksitlerinin ödenme durumunu gösteren onaylı belge.

b) Başvuruda sürü yöneticisi sertifikası ve Sosyal Güvenlik Kurumu hizmet döküm belgesi eksik olsa da başvurular kabul edilir.

c) Sigorta primleri 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi üzerinden yatırılanların sigortalılık hizmet döküm belgesinde 6121.12 Çoban/Sürü Yönetim Elemanı (Küçükbaş Hayvan) kodunu haiz olmaları şartı aranır, Ek-5 Tarım Sigortasında bu kod aranmaz.

ç) İl/ilçe müdürlüğünce düzenlenecek ek belgeler, https://www.tarimorman.gov.tr/HAYGEM adresinde başvuruların başlaması ile yayımlanır. Desteklemeye esas işlemler ise https://cobandestegi.tarim.gov.tr adresinde yer alan sürü yöneticisi (çoban) istihdamı desteği sisteminde (Sistem) yürütülür.

d) Başvuru zamanında desteklemeye esas istenen belgelerin temininden ve bilgilerin doğruluğundan işletme sahibi/çoban sorumludur.

e) Başvurular, bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren başlar; 13/1/2023 tarihinde son bulur.

(3) Başvuruların değerlendirilmesi, itiraz ve icmallerin düzenlenmesi:

a) İl/ilçe müdürlükleri, eksik evrak olduğu halde başvuru yapan işletmenin/çobanın başvurusunu kabul eder, eksik evraklarını tamamlaması için 3/2/2023 tarihi mesai bitimine kadar süre verir. Tespitlerini gerçekleştirir, sürü yöneticisi (çoban) istihdamı desteği sistemine veri girişlerini yapar ve kaydeder.

b) İl/ilçe müdürlükleri, desteklemeden yararlanacak işletmede/işletmelerde, çobanın fiilen sürünün başında olup olmadığını ve sürüyü oluşturan hayvanların en az iki personel tarafından yerinde tespitini 3/2/2023 tarihi mesai bitimine kadar yapar.

c) Göçer hayvancılık yapan yetiştiricilerin tespitleri, göçer olarak gittikleri il/ilçe müdürlükleri tarafından yapılır. Göçer hayvancılık yapan yetiştiriciler, gittikleri yerin il/ilçe müdürlüğüne tespit için başvurur, düzenlenen tespit tutanakları göçer yetiştiricinin destek başvurusunu yaptığı il müdürlüğüne gönderilir. Hayvan nakil işlemlerini ilgili mevzuat hükümlerine göre yapmamış olan göçer yetiştiricilerin tespit işlemi yapılmaz.

ç) İl/İlçe müdürlükleri, işletme sahibinin/çobanın desteklemeye dilekçe ile başvurusunu müteakiben Sisteme kayıt işlemini yapar, istihdam edilen çobanın Sosyal Güvenlik Kurumu prim ödemesi durumu, prim borçluluk durumu ve primlerin uygun hizmet kodundan yatırılıp yatırılmadığına ilişkin il/ilçe Sosyal Güvenlik Müdürlüklerinden sorgulamasını başlatır, sigorta prim sorgulaması sonucunda desteklemeye uygunluğu belirlenen, belirtilen tarihe kadar yerinde sürü/çoban tespiti yapılan ve eksik evraklarını belirtilen tarihe kadar tamamlayan işletmenin/çobanın Sistemde kayıtlı başvuru verilerine onay verilmesi işlemini 17/2/2023 tarihi mesai bitimine kadar yapar.

d) Onaylanan işletmelere ilişkin icmal-1 hazırlanır. Hazırlanan icmal-1 listesi 20/2/2023 tarihinden itibaren 5 iş günü süre ile il/ilçe müdürlüğünde askıya çıkarılır. Askı başlangıç ve bitimi tutanağa bağlanır.

e) İtirazlar, il/ilçe müdürlüklerine askı süresi bitiminden itibaren 5 iş günü içerisinde yapılır. İtirazlar, il/ilçe müdürlüklerince değerlendirilerek karara bağlanır. Sisteme kayıt işlemi yapılan ancak onayı sehven unutulan işletmenin/çobanın onaylarının verilmesi için Askı itiraz dönemi süresince Sistem yeniden açılır.

f) Müteakiben desteklemeye esas icmal-2 listesi oluşturularak onaylanır, 5 iş günü içerisinde il müdürlüğüne gönderilir.

g) İl müdürlükleri tarafından ilçelerden gelen icmal-2’ler kontrol edilir. Ödemeye esas olmak üzere icmal-3 listesi oluşturularak 5 iş günü içerisinde HAYGEM’e gönderilir.

ğ) Desteklemeye süresi içinde başvuru yapan yetiştiricilerden sürü yöneticisi (çoban) istihdamı desteği sistemine kayıtları sehven yapılamayanların kaydedilmesi ve onay işlemleri için sürü yöneticisi (çoban) istihdamı desteği sistemini açıp kapatmaya HAYGEM yetkilidir.

Tiftik keçisi yetiştiriciliğinin ve tiftik üretiminin desteklenmesi

MADDE 16- (1) Tiftik keçisi yetiştiriciliğinin ve tiftik üretiminin desteklenmesi aşağıda belirtilen şartlara ve kurallara göre yapılır:

a) Desteklemeden yararlanacakların işletmesi ve tiftiğin elde edildiği hayvanlar TÜRKVET’e kayıtlı olmalıdır.

b) Tiftik, Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Tiftikbirlik) veya damızlık koyun keçi birliklerine ve 24/12/2011 tarihli ve 28152 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği kapsamında onay almış, Bakanlığa kayıtlı yün işleme tesislerine satılmış olmalıdır.

c) Tiftik desteklemesi kilogram üzerinden yapılır.

ç) Tiftik desteklemesine esas miktar satış belgesi ile belgelenmelidir. Müstahsil makbuzu/fatura üreticinin adı soyadı/unvanı, adresi, TCKN/VKN, tiftik miktarı, cinsi (oğlak, anamal, tali) fiyatı ve satış tarihi belirtilmiş olmalıdır.

d) Sözleşmeli üretim kapsamında Kararda yer alan ilave destek ödemesinin yapılması için, üreticiler alım satıma ilişkin sözleşmeyi işletmenin TÜRKVET’e kayıtlı olduğu il/ilçede Tiftik Kayıt Sistemine (TKS) kaydettirir. Sözleşmede yer alması gereken zorunlu alanlar HAYGEM internet sitesinde yayımlanır. Alım satıma ilişkin sözleşme satış belgesindeki tarihten önce TKS’ye kaydedilmelidir.

(2) Başvuru yeri, şekli ve zamanı:

a) Üretici başvurusunu, tiftiğini Bakanlığa kayıtlı yün işleme tesisine satmış ise işletmesinin kayıtlı olduğu il/ilçe müdürlüğüne ve/veya tiftik satışını yaptığı Tiftikbirlik, bağlı kooperatifler veya damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliklerine, işletme tescil belgesi ve dilekçe ile birlikte yapar.

b) Tiftik alımı yapan Tiftikbirlik, bağlı kooperatifler veya damızlık koyun keçi yetiştiricileri birlikleri, başvuruda bulunan ve tiftiğini satın aldığı üreticilere ilişkin ilçe bazlı icmale esas tabloyu düzenler, başvuru evrakları ve satış belgeleri ile birlikte düzenledikleri tabloyu bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren Genel Müdürlükçe belirlenen süre içerisinde ilgili il/ilçe müdürlüklerine iletir.

(3) Başvuruların değerlendirilmesi, itiraz ve icmallerin düzenlenmesi:

a) Tiftikbirlik, bağlı kooperatifler veya damızlık koyun keçi yetiştiricileri birliklerinden gelen desteklemeye esas başvurular ile tiftiğini Bakanlığa kayıtlı yün işleme tesisine satan ve il/ilçe müdürlüğüne başvuran üreticilerin başvuruları, il/ilçe müdürlükleri tarafından satış yapılan tiftik miktarı ile işletmede bulunan hayvan sayıları yönünden kontrol edilir. Uygun bulunanların bilgileri Genel Müdürlükçe belirlenen süre içerisinde TKS’ye kaydedilerek icmal-1 düzenlenir.

b) TKS veri tabanından alınan icmal-1 listeleri, il/ilçe müdürlüklerinde çalışma takviminde belirlenen süreyle askıya çıkarılır. Askıya çıkarma tarihi ve saati ile askıdan indirme tarihi ve saati il/ilçe müdürlüğü tarafından tutanağa bağlanır.

c) Askı süresince herhangi bir itiraz olmaz ise listelerdeki bilgiler doğru kabul edilir. Daha sonra yapılacak itirazlar değerlendirmeye alınmaz ve herhangi bir hak doğurmaz.

ç) Askı süresinde icmal-1 listelerine yapılan itirazlar, il/ilçe müdürlüklerince değerlendirilir.

d) İtirazların değerlendirilmesinden sonra kesinleşmiş icmal-1 listeleri ilçe müdürlüklerince onaylanarak il müdürlüğüne gönderilir.

e) İl müdürlükleri, TKS veri tabanından ödemeye esas olan icmal-2 listesini alır, kontrol ederek uygun bulunması halinde onaylayarak HAYGEM’e gönderir.

Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi desteği

MADDE 21- (1) Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunmasına ilişkin desteklemeler aşağıdaki esaslara göre yapılır:

a) Hayvansal üretimle iştigal eden, işletmesi ve hayvanları Bakanlık kayıt sistemine kayıtlı yetiştiricilere sözleşmede taahhüt ettikleri destekleme şartlarını yerine getirmeleri halinde ödeme yapılır. Yerinde koruma desteklemesinden yararlanacak yetiştirici, koruma yerinde ikamet eder ve destek aldığı türün farklı ırklarına ait erkek materyal bulunduramaz ve herhangi bir melezleme yapamaz (İpekböceği hariç). Hayvancılıkla uğraşan yetiştiriciler arasından, çocuklarından en az birisi yanında olan, yetiştiricilik dışında bir işle uğraşmayan, tarımsal eğitim görmüş, büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğini bir arada yapmayanlar tercih edilir.

b) Koruma desteklemesinden yararlanma başvurusu; desteklemeden ilk defa yararlanmak isteyen yetiştiriciler ile daha önceki yıllarda koruma programında olup sözleşme imzalamış olan yetiştiriciler, sözleşme bitiş tarihi dikkate alınmaksızın bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren 60 gün içinde il/ilçe müdürlüklerine Ek-5’te yer alan dilekçe ve ikamet belgesi ile başvuru yapar. İl müdürlüğü başvuru yapan yetiştiricilere ilişkin talepleri ırklara ve türlere göre birleştirilerek TAGEM’e gönderir. Destekleme kapsamına alınacak yetiştiricilerin seçimini seçim komisyonu yapar. Projeye seçilen yetiştiriciler, proje gerekliliklerini yerine getireceğine dair içeriği ve süresi TAGEM’ce belirlenen sözleşmeyi imzalar.

c) Koruma kapsamında aşağıdaki tabloda belirtilen illerde, karşılarında gösterilen ırk ve sayıda hayvan için destekleme ödemesi yapılır.

Irk	İl	Top. Dest. Hayvan Sayısı (Baş)
Sakız Koyunu	İzmir	1.000
Kıvırcık Koyunu	Kırklareli	1.000
Gökçeada Koyunu	Çanakkale	1.500
Karagül Koyunu	Tokat	1.000
Çine Çaparı Koyunu	Aydın	500
Hemşin Koyunu	Artvin, Erzurum	1.000
Norduz Koyunu	Van	1.000
Dağlıç Koyunu	Afyonkarahisar, Konya	1.500
Tuj Koyunu	Ardahan, Kars	200
Karakaçan Koyunu	Balıkesir	200
Artlı Koyunu	Trabzon	1.500
Çepni Koyunu	Trabzon	500
Of Koyunu	Trabzon, Rize	1.000
Kilis Keçisi	Kilis, Hatay	1.000
Honamlı Keçisi	Antalya, Isparta	1.000
Abaza Keçisi	Artvin	500
Kaçkar Keçisi	Artvin	500
Osmanlı Keçisi	Ardahan	500
Ankara (Tiftik) Keçisi	Siirt, Kırıkkale, Bolu	2.000
Halep Keçisi	Gaziantep, Hatay, Adana	1.500
Norduz Keçisi	Van	500
İspir Keçisi	Rize, Erzurum	500
Mahalli Keçisi	Diyarbakır	1.000

 

ç) Yerinde koruma esasları şunlardır:

1) Doğal yetiştirme ortamında koruma; (c) bendinde belirlenen illerde seçim komisyonunca uygun görülen ve son bir yılda ihbarı mecburi hayvan hastalıkları çıkmamış işletmeler tercih edilir. Ana yollardan ve yerleşim yerlerinden (il/ilçe merkezlerinden) uzak olan, koruma altına alınan ırk dışında ırklar ve melezleri bulunmayan işletmelerin aynı yerleşim yerinde olması tercih sebebidir.

2) Pedigrili koruma desteği; Yerli Kara ve Boz Irk sığırlar, ırk özelliklerinin bozulmaması ve sözleşme şartlarının sağlanması halinde, entansif işletmelerde, aşım/tohumlama kaydı, yıl içinde doğum olması halinde yavrunun ana-baba bilgileri, doğum ağırlığı ve sütten kesim ağırlıkları kayıt altına alınması halinde Yerli Kara ve Boz Irk anaç sığırlar için ödenir. Bu işletmelerde korumaya alınan hayvan sayısı toplam kapasitenin %20’sini geçemez ve bir işletmede korumadaki hayvan sayısı 10 başın altında olamaz.

3) Koruma desteklemesinden yararlanan yetiştirici, proje lideri ile iş birliği halinde Bakanlık tarafından istenen kayıtları tutar, ölüm ve zorunlu kesime ait belgeleri muhafaza eder. Doğan yavrulardan proje liderinin onayladığı ırk özelliklerine sahip ve sağlıklı olanlar sürü yenilemesinde kullanılır. Korumaya alınan sürüde damızlıkta kullanılacak asgari erkek/dişi hayvan sayısı sözleşmede belirtilir. Bu sürü birden fazla yetiştiricinin iştiraki ile de oluşturulabilir. En az yetiştirici ile bu hayvan sayısının temin edilebileceği işletmelere öncelik verilir. Kafkas arı ırkı için sadece önceden belirlenmiş izole bölgelerde yetiştiricilik yapanlardan en az 20 ve üzeri koloniye sahip yetiştiriciler projeye müracaat edebilir. Bal arılarında %10’a kadar kışlatma zararı normal kabul edilerek, tebliğin yayımı tarihinin kış ayları olduğu yıllarda bu orana kadar olan azalmalar proje liderince tutanak altına alınarak yerinde tespit edilen arılı kovan sayısı kadar destekleme ödemesi yapılır, ancak takip eden yılda kovan sayısı sözleşmede belirtilen sayıya tamamlanır.

4) Koruma sürülerinde devir; sözleşme süresince yetiştirici proje liderinin uygun görmesi ve TAGEM’in onayı ile mevcut koruma sürüsünün tamamını, projede yer alan veya projeye devam etmeyi taahhüt eden başka bir yetiştiriciye devredebilir. Hayvanlarının tamamını ya da bir kısmını devretmek isteyen yetiştirici, dilekçe ile bulunduğu il/ilçe müdürlüğüne müracaat eder. İlgili il müdürlüğü, uygun görüş için dilekçeyi resmî yazı ile TAGEM’e bildirir. TAGEM, devrin uygunluğuna ilişkin görüşüne başvurmak üzere ilgili proje liderine resmî yazı ile görüş sorar. Proje liderince uygun görülmesi halinde, devreden yetiştiricinin sözleşmesi fesih edilerek, devralan yetiştirici ile devir aldığı yetiştiricinin sözleşmesindeki proje süresinden kalan süre kadar sözleşme imzalanır ve TAGEM’e bildirilir. Devralan yetiştiriciden, sözleşmede belirtilen proje sorumluluklarını yerine getirmemesi halinde, devreden yetiştiricinin/yetiştiricilerin sözleşme başlangıcından o güne kadar proje gereği ödenmiş tüm destekleme ödemeleri yasal faizi ile birlikte geri alınır.

5) Koruma sürüsünde, proje liderinin önerisi doğrultusunda akrabalı yetiştirmeye yol açmayacak yetiştirme modeli uygulanır ve her hayvan/kovan numaralandırılarak kayıt altına alınır.

6) Yetiştirici, dişi ve erkek hayvan ile kovan sayısını sözleşmede belirtilenin altına düşüremez, sözleşmede belirtilen mücbir sebeplerden dolayı eksilen miktar proje liderinin önerisi doğrultusunda tamamlanır. Koruma altına alınan hayvanların bakım, besleme ve sağlık giderleri yetiştiriciye aittir. İl/ilçe müdürlüklerince proje kapsamındaki hayvanlara kimliklendirme ve koruyucu sağlık hizmetlerinde öncelik verilir.

d) Sözleşme, hak ediş ve ödemelere ilişkin olarak bu bentte yer alan hükümler uygulanır. Enstitü Müdürlüğü ile yetiştirici arasında TAGEM tarafından hazırlanan sözleşme imzalanır. İpekböceği koruma projesi uygulanan illerde yetiştirici sözleşmesi yetiştiricinin ikamet ettiği il müdürlüğü ile yetiştirici arasında imzalanır. Sözleşme şartlarını yerine getirmeyen yetiştiriciye ödeme yapılmaz. Desteklenecek hayvan/arılı kovan/yaş koza miktarı, yetiştirici ile yapılan sözleşmede belirtilen hayvan sayısını/yaş koza miktarını geçemez. Sözleşme süresi sona ermeden; sözleşmede belirtilen mücbir sebepler hariç, her ne sebeple olursa olsun projeden ayrılan yetiştiriciden, sözleşme süresince ödenen destek, yasal faizi ile geri alınır. Mücbir sebepten dolayı azalma durumunda ceza uygulanmaz. Bu durumda mevcut hayvan/arılı kovan sayısı kadar icmal hazırlanır. Takip eden dönemlerde sözleşmede belirtilen hayvan sayısına tamamlanır. Koruma altına alınmış yerli sığır işletmeleri, halk elinde yerli sığır ıslahı projesine geçmek istemeleri halinde öncelik tanınır, koruma sözleşmesi sona erer ve herhangi bir cezai işlem uygulanmaz. Proje lideri, Ek-6’da yer alan desteklemeye esas müracaat formunu düzenleyerek Enstitü Müdürlüğü aracılığıyla il müdürlüğüne gönderir. İl müdürlüğü tarafından işletmeler ve hayvanlara ait bilgiler yerinde ve Bakanlık kayıt sisteminde ulusal küpe/kovan numarası bazında kontrol edilerek hazırlanan Ek-7’de yer alan il icmalini, yazılı olarak ve elektronik ortamda TAGEM’e gönderilir.

e) İpekböceği koruma desteği; Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı üretim yapan ve ipekböceği larvalarının üreticiye tesliminden önce (Nisan ayı içerisinde) müracaat eden ve müracaatları kabul edilen, TAGEM tarafından hazırlanan sözleşme şartlarını yerine getiren yetiştiricilere yaş koza kilogram başına ödeme yapılır. Yetiştiriciler bahsi geçen dönemde ilgili il/ilçe müdürlüğüne başvuru yapar, il/ilçe müdürlüğü gelen başvuruları değerlendirilmesi için TAGEM’e gönderir ve akabinde TAGEM’ce uygun görülen başvurular tespit yapılabilmesi için proje liderine gönderilir, uygun görülen yetiştiricilerle TAGEM tarafından hazırlanan sözleşme imzalanır. İpekböceğinden fizyolojik olarak yaş koza elde edildiği aylarda, proje lideri ve projenin yürütüldüğü ilin il tarım ve orman müdürlüğünce görevlendirilen bir temsilci ile proje kapsamındaki yetiştiricilerin elde ettikleri yaş kozalar tartılarak tutanak altına alınır ve bu Tebliğin yayımı tarihini takiben proje liderince, Ek-6’da yer alan desteklemeye esas müracaat formuna işlenerek ilgili il müdürlüğüne gönderilir. İl müdürlüğü tarafından Bakanlık kayıt sistemi ve tutanak bazında kontrol edilerek hazırlanan Ek-7’de yer alan il icmali, yazılı olarak ve elektronik ortamda TAGEM’e gönderilir.

(2) Hayvan genetik kaynaklarının yerinde geliştirilmesine (Halk Elinde Küçükbaş, Yerli Sığır ve Anadolu Mandası Islahı Projesi) ilişkin desteklemeler aşağıdaki esaslara göre yapılır:

a) Yeni başlatılacak alt projeler ile önceki yıllarda başlatılan ve devam edecek alt projeler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Irk ve Proje Sayısı	İl ve Proje Sayısı	Hayvan sayısı (baş)
Akkaraman Koyunu (39)	Aksaray   (3), Ankara (1), Bingöl (2), Çankırı (2), Çorum (3), Kahramanmaraş (2), Kayseri (3), Karaman (2), Kırşehir (2), Konya (5), Malatya (3), Niğde (6), Osmaniye (1), Tokat (2), Yozgat (2)	245.700
Şavak Akkaraman Koyunu (16)	Elazığ (6), Erzincan  (6), Tunceli (4)	100.800
Ankara (Tiftik) Keçisi (6)	Ankara (5), Siirt (1)	37.800
Dağlıç Koyunu (1)	Afyonkarahisar (1)	6.300
Eşme Koyunu  (1)	Uşak (1)	6.300
Güney Karaman Koyunu  (4) (Karakoyun)	Mersin (4)	25.200
Hamdani Koyunu (1)	Siirt (1)	6.300
Hemşin Koyunu (6)	Ardahan (1), Artvin (5)	37.800
Honamlı Keçisi (4)	Antalya (2), Burdur (2)	25.200
İvesi Koyunu ( 18)	Adana (1),  Denizli (1), Gaziantep (4), Kahramanmaraş (1), Kilis (1), Mersin  (4), Osmaniye (2), Şanlıurfa (4)	113.400
Kangal Akkaraman Koyunu (9)	Sivas (9)	56.700
Karacabey Merinosu Koyunu (6)	Balıkesir (3), Edirne (1), Çanakkale (1), Manisa (1)	37.800
Karayaka Koyunu (11)	Amasya (2), Giresun (1), Ordu (3), Sinop (1), Tokat (2), Trabzon (2)	69.300
Karakaş Koyunu  (4)	Diyarbakır (4)	25.200
Karya Koyunu (3)	Aydın (1), Denizli  (2)	18.900
Kıl Keçisi (28)	Adana (4),  Amasya (1), Antalya(1), Aydın (1), Bingöl (1), Burdur (1), Çanakkale (1), Çorum (1), Denizli(1), Edirne (1), Isparta (2), İzmir (1), Kahramanmaraş (2), Karaman (1), Mersin (3), Muğla (1), Niğde (1), Osmaniye (2), Tokat (1), Şırnak (1)	176.400
Kıvırcık Koyunu (8)	Aydın (1),  Balıkesir (1),  İzmir (1), Kırklareli (2), Manisa (2), Yalova (1)	50.400
Kilis Keçisi (4)	Gaziantep  (2), Kilis (2)	25.200
Koçeri Koyunu (4)	Batman (4),	25.200
Maltız Keçisi  (1)	Kırklareli (1)	6.300
Mahalli Keçisi  (1)	Diyarbakır (1)	6.300
Morkaraman Koyunu (18)	Ağrı  (4), Bingöl (7), Erzurum (4), Elazığ (2), Muş (1)	113.400
Orta Anadolu Merinosu Koyunu (7)	Ankara  (2),  Eskişehir  (2), Karaman  (2), Konya (1)	44.100
Ramlıç Koyunu  (4)	Afyonkarahisar (2), Eskişehir  (2)	25.200
Pırlak Koyunu (5)	Afyonkarahisar (2), Antalya (1), Kütahya  (2)	31.500
Pırıt Koyunu (2)	Isparta  (2)	12.600
Sakız Koyunu  (2)	Çanakkale (1), İzmir (1)	12.600
Şam Keçisi (1)	Hatay (1)	6.300
Tahirova Koyunu (1)	Çanakkale (1)	6.300
Türk Saanen Keçisi (2)	Çanakkale (2)	12.600
Zom Koyunu  (6)	Diyarbakır (4), Şanlıurfa (2)	37.800
TOPLAM   (31 Irk / 223 Alt Proje)   56 İl        1.404.900

 

b) Yeni başlatılacak alt projeler için; başvuru yeri, şekli, zamanı, değerlendirilmesi ve sözleşmeye ilişkin hususlar şunlardır:

1) Projeye girmek isteyen yetiştiriciler il/ilçe müdürlüklerine başvurur. İl/ilçe müdürlükleri, müracaat edenler arasından proje lideri tarafından seçilen hayvanların ırk, cinsiyet, tür, işletme ve sahiplik bilgisi açısından Bakanlık kayıtları ile uyumluluğunu kontrol eder. Gerekiyorsa bilgileri günceller. Bu hayvanlara ait seçim tutanağı, proje lideri ve il müdürlüğünce imzalanarak onaylanmak üzere TAGEM’e gönderilir. Tutanağın TAGEM tarafından onaylanmasından sonra proje uygulama esasları yönergesi ekinde yer alan sözleşme imzalanır.

2) Projeye ilk kez dâhil olacak her bir yetiştiricinin sürüsünde en az bulunması gereken bir yaş ve üzeri anaç koyun/keçi sayısı; Maltız, Türk Saaneni keçileri ile Tahirova ve Sakız koyunu için 40 baş, diğer ırklar için ise 100 baştır. Projenin ilk kez başlatılacağı illerdeki Manda işletmesinde bulunması gereken anaç manda sayısı en az 3 baştır. Manda ve yerli sığırlar en az 18 aylık yaşta olmalıdır.

3) Halk Elinde Küçükbaş Hayvan Islahı Ülkesel Projesinde her alt proje; 6000 baş anaç, 300 baş erkek hayvandan oluşur ve kontrollü çiftleştirilen yeterli miktarda elit anaç koyun/keçi bulundurulur. Yeni başlayacak ve proje için yeterli hayvan materyali temininin güç olduğu ırklara ait alt projelerde 5000 baş anaç, 250 baş erkek hayvan materyalini tamamlamak koşuluyla proje başlatılabilir ve proje sürecinde hayvan sayısı 6000 baş anaç, 300 baş erkek hayvana tamamlanır. Projedeki hayvan sayısının mümkün olduğunca az sayıda işletmeden tamamlanması ve seçilen işletmelerde uygun olan hayvanların tamamının projeye dâhil edilmesi esastır.

4) Manda ve yerli sığırlarda her alt proje, boğa dâhil en az 800 baş hayvandan oluşur. Devam eden projelerde bu sayı aranmaz. Ancak projedeki eksilen hayvanlar, öncelikle proje kapsamında doğan yavrular ile tamamlanır.

5) İl/ilçe müdürlüklerince proje kapsamındaki hayvanlara koruyucu sağlık hizmetleri ve ulusal küpeleme işlemlerinde öncelik verilir.

c) Destekleme ödemelerine ilişkin hususlar şunlardır:

1) Halk Elinde Hayvan Islahı Ülkesel Projesine dâhil olan ve proje yükümlülüklerini yerine getiren yetiştiricilerin hayvanları için destekleme ödemesi yapılır. Bu hayvanlardan proje gereği alınan verilerin, TAGEM tarafından belirlenen format ve süre içerisinde gönderilmesi zorunludur. Küçükbaş hayvanlardan proje gereği alınan verilerin “Ulusal Küçükbaş Hayvan Islahı Bilgi Sistemi (UKIBS)”ne kaydedilmesi zorunludur.

2) Proje Yürütme Kurulunda değerlendirilen alt projelere ait destek müracaatları kurulca belirlenen tarihe kadar proje lideri, desteklemeye esas müracaat formunu (Ek-8, Ek-10, Ek-12, Ek-16) düzenleyerek il müdürlüğüne teslim eder.

3) İl/ilçe müdürlükleri, proje liderinin müracaatı tarihinden itibaren en geç 60 takvim günü içerisinde işletmeler ve hayvanlara ait bilgileri yerinde ve Bakanlık kayıt sisteminde ulusal küpe bazında kontrol eder. Proje liderince damızlıklar seçildikten sonra il içi ve il dışı hayvan hareketlerine uygun, belgeli olarak işletmeden çıkan hayvanlar için bu belgelerin ibrazı halinde yerinde kontrol sayılır ve bu hayvanlar da desteklemeye dâhil edilir. Hazırlanan proje destekleme il icmali (Ek-9, Ek-11, Ek-13, Ek-17), elektronik ortamda ve yazılı olarak TAGEM’e gönderilir.

ç) Islah programındaki; koyun/keçiler ve yavrularına halk elinde ıslah desteğine ilişkin hususlar şunlardır:

1) Yavrularda; 2022 yılı içerisinde doğan, doğum ağırlığı dışında en az bir tartım verisi alınan kuzu/oğlak başına yılı içinde ödenir. Doğum kayıtları taban sürülerde; ana-yavru (doğan yavrunun doğum tarihi, cinsiyeti, ana-yavru kulak numaraları), elit sürülerde; ana-baba-yavru (doğan yavrunun doğum tarihi, cinsiyeti, ana-baba-yavru kulak numaraları) şeklinde olur.

2) Irklara ve bölgelere göre 2022 yılında doğan ve proje gereği alınması gereken verileri 2023 yılına sarkan veya mevzuattan kaynaklanan sebeplerle ödemeleri 2023 yılına sarkan hayvanlar için desteklemeye esas müracaat formunun 28/4/2023 tarihi mesai bitimine kadar il müdürlüğüne teslim edilmesi halinde 2022 yılı bütçesinden ödeme yapılır. İl/ilçe müdürlükleri bu müracaatları da değerlendirerek en geç 60 takvim günü içerisinde il müdürlüğü tarafından il icmali TAGEM’e gönderilir.

3) Koyun/keçilere; devam eden projelerde, 2022 yılı içerisinde doğum kaydı olan anaç koyun/keçiler, 2022 yılında yeni başlayacak projelerde ise proje materyali olarak seçilen anaç koyun keçiler için ödeme yapılır.

d) Damızlık erkek materyal (koç/teke) desteği: Proje lideri koç/teke katımından önce damızlıkta kullanılacak tüm koç/teke listesini işletme esaslı olarak il/ilçe müdürlüğüne bildirir. Proje kapsamındaki işletmelerde, projede olsun veya olmasın tüm anaç materyal için projeden elde edilen koç/tekeler dışında erkek materyal kullanılamaz. Belirlenen erkek materyal dışında koç/teke kullanılması durumunda o yıl için proje kapsamındaki hiçbir destek ödenmez. Desteğe ilişkin diğer hususlar şunlardır:

1) Her yirmi anaç materyale bir damızlık erkek materyal oranından fazla olmamak üzere halen kullanılan koç/tekelere ödenir.

2) İşletmede projeye kayıtlı olmayan dişi materyal için projeden seçilen ve yirmi anaç materyale bir damızlık erkek materyal oranını geçmemek üzere kullanılan damızlık koç/tekelere ödenir.

3) Proje lideri tarafından bir sonraki dönemde kullanılmak üzere seçilen damızlık adayı erkek materyale, projede kayıtlı koç/tekelerin sayısı kadarına ödenir.

4) Elit ve/veya beş yıllık dönemini tamamlayan taban sürülerden işletme ihtiyacı ayrıldıktan sonra kalan hayvanların her işletme için %10 oranını geçmemek üzere damızlık adayı olarak seçilen erkek materyalden, aynı ırka ait alt projelerin yürütüldüğü işletmelere ve Bakanlık izni ile kurulan koç/teke istasyon/merkezlerine, il içi ve/veya il dışı satışı yapılan hayvanlar için satışı yapan yetiştiriciye ödenir. Satışın belgelendirilmesine ilişkin hükümler TAGEM tarafından talimatla belirlenir. Bu kapsamda il müdürlüklerine müracaatı yapılan hayvanlar için ödeme yapılır.

5) Hayvan sayısı oranlarındaki küsuratlar en yakın rakama tamamlanır.

6) Damızlık erkek materyal (koç/teke) desteği, koyun/keçi ve yavru il icmali ile birlikte hazırlanır.